Ac / Dc akım Hangisi daha tehlikeli

Elektrik, gerekli yalıtım ve topraklama yapılmadığı takdirde canlıların hayatını tehlikeye atar ve yangın riskini arttırır. Hem alternatif akım hem de doğru akım oldukça tehlikelidir fakat aralarındaki bazı farklardan dolayı biri diğerinden daha tehlikelidir.

Doğru akım DC zamanla büyüklüğünü ve yönünü değiştirmezken alternatif akım AC zamanla yönünü ve büyüklüğünü değiştirir ve belli bir frekansa sahiptir. Aynı seviyelerdeki AC gerilim, DC gerilimden daha tehlikelidir. Düşük frekanslı AC akım ve gerilim ise yüksek frekenslı AC akım ve gerilimden daha tehlikelidir.

Bir insan doğru akıma maruz kaldığında anlı bir şokla kasları kısa ve kasılı hale gelirken enerji tarafında uzağa fırlatılır. Alternatif akıma kapılma durumunda ise kişinin kaslarında onu hareketsiz bırakacak kasılma ve spazm oluşur. Alternatif akımın sürekli değişen doğası şok durumunda kalpte artiyal fibrilasyona sebep olur yani kalbin elektriksel aktivitesinin bozulması sonucu üst kap kapakçıkları hızlı ve düzensiz atmaya başlar. Bu durum doğru akımın sebep olduğu kalp durmasından daha tehlikelidir çünkü durmuş kalbin normale dönmesi fibrilasyona uğramış kalpten daha kolaydır. Fibrilasyona uğramış kalp, DC sinyaller gönderen defibrillatör cihazıyla normale döndürülür.

Elektriğin canlılara verdiği zarar, maruz kalınan akım ve gerilim değerinin yanı sıra kişinin vücut direnci, cildinin kalınlığı, kilosu, cinsiyeti, yaşı ve bulunduğu yerin ıslak/kuru olması gibi birçok değişkene bağlı olarak farklılık gösterir. Standartlara göre en güvenli gerilim değerleri AC için 50 Volt, DC için nemli ortamda 25 Volt ve kuru ortamda 120 Volttur. Bu değerler ortalama insan vücut direncine göre hesaplandığı için kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir.

AC nin DC ye göre daha tehikeli olma sebepleri:

Etkin Değer

Evlerimize gelen şebeke gerilim 220-230 Volttur. Elektrik daha az kayba sebep olduğu için AC olarak iletilir ve ihtiyaç durumunda adaptörlerle DC forma çevrilir. Burada bahsedilen 230 V AC olduğu için gerilimin tepe değeri değil etkin değeridir. Tepe değerin 0,707 ile çarpılmış hali RMS (Root mean square) değerini verdiğinden tepe değer aslında 325 Volttur. Halbuki 230 Volt DC, büyüklüğü zamanla değişmediği için gerçekten de 230 Volttur. Kısacası AC voltajın verdiği zararın aynısını DC ancak daha yüksek voltajlarda verebilir.

Kapasitans özelliği

Kapasitörler DC sinyali bloke ederken AC sinyalin geçmesine izin verirler. İnsan vücudu maruziyet noktasıyla yer arasında kapasitör gibi davranarak yalıtım görevi görür. DC akım ve gerilimde frekanstan sıfır olduğundan Empedans değeri sonsuza yakındır. Akım sonsuz dirençten geçemeyeceği için kapasitör doğru akımı geçirmez. AC için durum çok daha farklıdır. Frekansı 50 Hertz olan bir AC sinyal için empedans değeri DC den daha küçüktür. Dolayısıyla kapasitör alternatif akımı geçirir. Hatta frekens değeri arttıkça empedans daha da küçülür ve kapsitör daha çok akım geçirir. Özetle insan vücudunun kapasitör görevi gördüğü durumlarda AC daha tehlikelidir.

Frekens

50 Hertzlik bir AC sinyal her 0,02 saniyede bir döngü tamamlayarak 0 Volt değerini alır. Bazı insanlar, gerilimin sıfır olduğu noktalarda elektrik akımına tutulan kişinin kendi şoktan kurtarabileceğine inanır fakat insan beyni bu kadar kısa sürede anlık tepki verebilecek kapasitede olmadığından AC akımdan kurtulması dışardan bir müdahale olmadıkça yahut enerji kaynağı kesilmedikçe zordur. Akımın kalpten geçmesi durumunda kalp kasında fibrilasyon oluşmasının sebebi frekanstır. Anlık frekans değişimi kalbin ritmini bozduğu için AC, DC’ den daha tehlikelidir.

Bu yazımızda AC akım ve gerilimin hangi yönleriyle DC’ den daha tehlikeli olduğundan bahsettik fakat bu DC nin masum olduğu anlamına gelmez. İkisi de insan vücudunda geri dönüşü olmayan hasarlar bırakmasının yanı sıra ölüme sebebiyet verebilir.

Kaynak : www.elektrikport.com

Elektrik topraklama tesislerinde kullanılan galvanizli çelik topraklama ürünleri, Alize Elektrik /Ankara tarafından sağlamaktadır. 

Topraklama şeridi, çelik örgülü iletkenler, galvaniz mono iletkenler, galvaniz topraklayıcılar, bağlantı klemensleri...

Bilgi için:

info@alizeelektrik.com

06.04.2021